Slaapexpert legt uit hoe je door ‘precision waking’ wakker wordt zonder wekker
Je kent ze vast wel: mensen die hun wekker niet nodig hebben en altijd nét voor het alarm wakker worden. Of die tijdens een lange treinrit volledig weg zijn, maar precies bij hun halte ineens hun ogen open doen. Voor sommigen is dat dagelijkse kost, voor anderen pure frustratie. Dit fenomeen wordt precision waking genoemd: het idee dat je lichaam exact weet wanneer het moet ontwaken. Maar is dat echt een soort superkracht, of zit het anders?
Een hardnekkige mythe?
Niet iedereen functioneert hetzelfde op slaap. Waar de één prima draait op zes uur, heeft de ander echt acht uur nodig om normaal te kunnen functioneren. Toch lijkt precision waking iets te zijn dat maar een kleine groep mensen ‘gegeven’ is. Slaapexpert Robert Stickgold deed onderzoek naar dit fenomeen en kwam tot een opvallende conclusie: precision waking zou grotendeels onzin zijn en in de praktijk bijna onmogelijk. Ook al hebben veel mensen het gevoel dat ze dit kunnen.
Zijn uitspraken zorgden voor discussie, waardoor meerdere experts het fenomeen opnieuw onder de loep namen.
Duits onderzoek naar de biologische klok
Een van die onderzoekers is de Duitse gedragsneurowetenschapper Jan Born. Hij onderzocht hoe nauwkeurig onze biologische klok eigenlijk werkt. In zijn experiment deden vijftien mensen mee die normaal tussen 07:00 en 07:30 uur wakker worden. De groep werd opgesplitst: de ene helft werd om 09:00 uur gewekt, de andere helft onverwacht om 06:00 uur.
Bij de groep die om 09:00 uur wakker werd gemaakt, gebeurde weinig bijzonders. Maar bij de groep die om 06:00 uur moest opstaan, zagen de onderzoekers iets opvallends. Rond 05:00 uur steeg de productie van bepaalde hormonen, alsof het lichaam al wist dat het bijna tijd was om wakker te worden. Terwijl hun normale ritme daar helemaal niet op was ingesteld, stond hun lichaam om 06:00 uur toch volledig ‘aan’.
Toen deze groep wakker werd gemaakt, startten ze hun dag op vrijwel dezelfde manier als wanneer ze om 07:30 uur opstaan.
Kun je je lichaam sturen tijdens je slaap?
Volgens Jan Born betekent dit niet dat precision waking echt bestaat zoals veel mensen denken. Exact op een zelfgekozen tijd wakker worden zonder externe prikkel blijft vrijwel onmogelijk. Wat wél kan, is je lichaam subtiel beïnvloeden terwijl je slaapt. Ons brein beschikt over mechanismen die alvast processen in gang zetten, zelfs als je nog diep in slaap bent.
De conclusie? Precision waking is geen magische truc, maar je biologische klok is slimmer dan je denkt. En met de juiste gewoontes kun je misschien toch een beetje ‘tijd winnen’ in de ochtend.
LEES MEER
