Negatieve calorieën: een feit of een keiharde fabel?
Je bent voor de vijftienhonderdste keer aan het afvallen en knabbelt op wat komkommerschijfjes en voilà: je lichaam verbrandt méér calorieën dan je binnenkrijgt. Alsof eten ineens vet doet verdwijnen. Klinkt als pure magie, hè? Maar is dit echt een feit of gewoon een fabeltje? Tijd voor een speurtocht naar of negatieve calorieën echt bestaan.
Hoe is het sprookje rondom ‘negatieve calorieën’ ontstaan?
De theorie van negatieve calorieën is simpel: bepaalde groenten zijn extreem laag in calorieën (bijv. selderij onder de 10 kcal per grote stengel), en je verbruikt tijdens kauwen en verteren meer energie dan ze leveren. Oftewel: dit zijn dan negatieve netto-calorieën! Het is verleidelijk: een dieet waar je mag snacken én afvallen, zonder zweten.
Maar laten we eerlijk zijn: dit is voedselfantasie vermomd in een mooi jasje. De combinatie – het lage aantal calorieën en de inspanning – doet mensen denken dat het werkt. En wie wil nou niet geloven dat snacks gratis zijn? Maar de theorie rondom negatieve calorieën, dat lijkt toch net wat anders te zitten.
Lees ook: Afvallen? 5 vitamines en mineralen die je helpen tegen die overmatige kilo’s
Wat zegt de wetenschap over negatieve calorieën?
Er werd een studie gedaan met hagedissen die selderij kregen kort na vasten. De onderzoekers zagen dat zo’n hagedis maar liefst 33% van de energie gebruikte aan vertering, 43% verloor via ontlasting, en 24% netto overhield. Dat klinkt als verlies, maar is nog altijd een winst van energie. Dus geen negatieve calorieën, gewoon zeer weinig zogeheten netto-inname.
Bij mensen is het thermisch effect (de energie die gebruikt wordt om te kauwen en te verteren) een fractie van de calorie-inname: ongeveer 5–10% bij koolhydraten, en 20–30% bij eiwitten. Een selderijstengel van 10 kcal verbruikt dus misschien 1 tot 2 kcal in verteringsenergie: netto winst, maar nooit verlies.
En kauwen zelf? Volgens Healthline verhoogt kauwen je verbranding met slechts zo’n 11 kcal per uur. Je moet serieus lang knagen voor effect: dat is dus pure calorietheorie, niet praktisch dieetadvies.
Deskundigen aan het woord over negatieve calorieën
Voedingsgoeroes van de Academy of Nutrition & Dietetics zeggen helder: negatieve calorieën zijn wishful thinking, niet wetenschap. De thermische kosten van kauwen en verteren zijn altijd minder dan wat er in zit. Marion Nestle vatte het kernachtig samen voor de BBC: “Totale flauwekul, hoeven verder geen woorden aan vuil gemaakt te worden.”
Een volledige review in Consensus concludeerde dat er geen enkel bewijs bestaat voor netto-negatieve calorieën, ook niet bij groenten als selderij of grapefruit. Wel bestaat de psychologische fenomeen van de negative-calorie illusion, waarbij mensen denken dat een burger minder erg is als die naast een wortel ligt. Daardoor gaan ze meer eten of minder goed letten op porties. De “gratis, want negatief”! gedachte is dus psychologisch flink misleidend.
Wat zit er wél van waarheid in?
Die zogenaamde negatieve-calorie-voeding zit meestal vol water en vezels. Groenten zoals komkommer, broccoli, sla, grapefruit of wortel bevatten weinig calorieën per liter volume. Je kunt er volumineus van eten zonder veel energie binnen te krijgen. Dat zorgt voor gevoel van volheid en dus minder neiging om calorierijker te snacken.
Er is dus geen enkel wetenschappelijk bewijs dat negatieve calorieën echt bestaan, je lichaam verbrandt simpelweg nooit méér dan het binnenkrijgt van een voedingsmiddel. Wat wel klopt, is dat bepaalde groenten zoals selderij, komkommer of sla extreem laag in calorieën zijn en dankzij hun hoge water- en vezelgehalte goed vullen dus. Daardoor kunnen ze zeker een handje helpen bij het afvallen, maar dat komt puur door het volume-effect en het verzadigende gevoel, niet omdat je ze eet en er spontaan vet van smelt.
Fabel met tóch realistische voordelen
Negatieve calorieën? Een hippe dieethype, maar een stevige fabel. Er bestaat geen voeding die écht meer energie kost om te verteren dan te leveren. Als je één ding onthoudt: veel groenten eten helpt wél, maar dan door volume en vezels, niet door wetenschappelijke calorie magie.
Dus blijf lekker snacken op komkommersticks of wortels, maar geloof niet dat je op die manier vet zweet. Het gaat om het grote plaatje: energiebalans, voedingskwaliteit, beweging en die portiegrootte. Geen trucjes, gewoon goede gewoontes.
Dus nee, selderijstengels gaan je vet niet magisch wegkauwen, maar ze zijn wel een prima aanvulling als je op een slimme en verzadigende manier wilt afvallen. Wil je écht resultaat boeken? Dan moet je verder kijken dan alleen wat je op je bord legt. Hier vertelt een gezondheidsexpert wat de 2 grootste fouten zijn die mensen maken als ze proberen af te vallen.
LEES MEER
