Deze misselijkmakende film werd in meer dan 20 landen verboden, en je snapt meteen waarom
Je hebt smerige films, en dan heb je Salò of de 120 dagen van Sodom. Deze film is zó gruwelijk, zo bizar, dat je bijna gaat denken: wie in vredesnaam heeft dit ooit goedgekeurd? Nou, dat gebeurde dus niet. In meer dan twintig landen werd deze film simpelweg verboden. En zelfs in het land van herkomst, Italië, mocht die een tijdlang niet vertoond worden. Waarom deze film zo’n reputatie heeft opgebouwd, en waarom je misschien twee keer moet nadenken voordat je hem opzet, lees je hier. Vergeet een gezellig filmavondje maar!
De verhaallijn van Salò o le 120 giornate di Sodoma (Salò or the 120 Days of Sodom)
In deze verboden film word je meegezogen naar 1944. Italië zit midden in de laatste stuiptrekkingen van het fascisme. Een groep jongeren (negen jongens en negen meisjes om precies te zijn) wordt ontvoerd en opgesloten in een villa aan het Gardameer. Klinkt als het begin van een horrorfilm, toch? Dat klopt.
Wat volgt in deze verboden film: een aaneenschakeling van martelingen, vernederingen, en sadistische spelletjes, allemaal uitgevoerd door vier machtige kerels: een hertog, een magistraat, een bisschop en een bankier. Oftewel: mensen met macht. En wat doen mensen met macht, volgens regisseur Pier Paolo Pasolini? Die misbruiken het, maar dan tot het absolute uiterste.
Maar wacht even, deze verboden film is dus geen horrorfilm in de klassieke zin. Geen zombies of kettingzagen. Dit is pure, rauwe, mensonterende ellende, gebaseerd op het werk van de Franse Markies de Sade. En dat betekent dingen zoals geweld, fysieke vernedering en sadisme tot in de kleinste details.
Bekijk hier de trailer van de verboden film Salò o le 120 giornate di Sodoma (Salò or the 120 Days of Sodom):
Waarom werd de film in hemelsnaam gemaakt (en verboden)?
Je zou denken dat de regisseur gewoon een zieke geest had, maar dat is niet helemaal eerlijk. Pier Paolo Pasolini had wél hiermee een doel. Hij wilde laten zien wat er gebeurt als macht onbeperkt is. Met Salò wilde hij dus een politiek statement maken. Een kunstwerk dat pijn doet. Letterlijk en figuurlijk. “Het is de enige film die écht over de realiteit gaat”, zei Pasolini ooit. En of je het daar nou mee eens bent of niet, één ding is zeker: deze ‘verboden’ film laat je niet onverschillig.
En hoe ging dat verbod rondom de film dan? Nou, in sommige landen werd de film al na één screening van het doek gehaald. Andere landen weigerden überhaupt om hem toe te laten. En zelfs waar hij niet officieel verboden is, wordt de film vaak achter dikke 18+-labels verstopt of als “onverantwoordelijk materiaal” weggezet.
In Italië zelf werd de film jarenlang verboden. In Groot-Brittannië werd de film pas jaren later legaal voor volwassenen. Australië volgde ermee en deed er ook lang moeilijk over. Maar er zijn nog steeds landen waar de film nu nog steeds niet getoond mag worden: denk aan Singapore, Maleisië, IJsland, Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Finland, en de Filipijnen.
In de VS liep het zelfs uit de hand: de eigenaren van een videotheek in Cincinnati werden gearresteerd omdat ze de film uitleenden. Serieus: niet omdat ze de film maakten, maar omdat ze hem slechts uitleenden.
Waarom is dit nou zo’n grensoverschrijdende film?
Laten we eerlijk zijn: het is niet alleen het verhaal dat zo heftig is, het is ook hoe alles in beeld wordt gebracht. Het voelt bijna als een documentaire, alsof je naar de ondergang van het menselijk fatsoen aan het kijken bent.
Er zit geen held in het verhaal, en ook geen sprankje hoop. En dat maakt de film misschien wel het meest verontrustend: je krijgt geen ontsnapping of voldoening. Alleen een spiegel die je dwingt om te kijken naar wat mensen elkaar kunnen aandoen, als niemand ze tegenhoudt.
En alsof het allemaal nog niet grimmig genoeg is, werd Pasolini vlak voor de première van Salò om het leven gebracht. In mysterieuze omstandigheden, nota bene. Tot op de dag van vandaag is het onduidelijk wat er precies is gebeurd en wie verantwoordelijk was.
Was het een politiek motief? Was het persoonlijk? Niemand weet het zeker. Wat wél zeker is: met zijn dood eindigde ook zijn geplande trilogie. Salò zou namelijk het eerste deel worden van “de Trilogie van de Dood”. De opvolgers zijn er nooit gekomen, en misschien is dat ook maar beter zo.
Wat vonden andere regisseurs van Salò o le 120 giornate di Sodoma?
Geloof het of niet: er zijn regisseurs die Salò een meesterwerk noemen. Michael Haneke bijvoorbeeld, bekend van films als Funny Games, zegt dat het een van zijn favoriete films is. En ook Lars von Trier – zelf geen onbekende met controversiële cinema – liet zich erdoor inspireren.
Toch moet je niet verwachten dat Salò op platforms als IMDb en Rotten Tomatoes met applaus wordt onthaald. Op IMDb scoort de film een bescheiden 5,8, en ook op Rotten Tomatoes blijft het bij 70% op de Tomatometer, met een publieksscore van slechts 62%. Niet bepaald een unanieme lofzang dus. Veel kijkers vinden de film simpelweg té heftig, te ziekelijk of gewoon onkijkbaar. En eerlijk is eerlijk: dat is ergens ook precies de bedoeling.
Moet je deze verboden film zelf gaan kijken?
Tja, dat ligt eraan. Ben je iemand die alles wil zien wat ‘not done‘ is? Wil je kunnen meepraten over de ranzigste cultklassiekers aller tijden? Of ben je gewoon op zoek naar een film die je flink, maar dan ook écht flink, aan het denken zet? Dan is Salò misschien wat voor jou.
Maar wees gewaarschuwd: dit is niet zomaar een ‘vieze film’. Dit is een verboden film die pijn doet. En of je er iets van leert, of gewoon moet kokhalzen, dat bepaal je zelf. Zorg er alleen voor dat je geen popcorn bij de hand hebt. Echt, je gaat hem namelijk toch niet opeten.
Ben je na het duistere, ongemakkelijke Salò nog niet afgeschrikt en wil je nóg zo’n film die je nachtrust verpest? Dan moet je zeker eens kijken naar deze horrorfilm waar mensen letterlijk huilend de zaal uit liepen. Jawel, er is weer een bioscoopterreur opgestaan die je brein even flink door de blender haalt.
LEES MEER
